Με την διοικητική μεταρρύθμιση «Καλλικράτης» μπορεί η κρίση να μετατραπεί σε πραγματική ευκαιρία για την περιφερειακή ανάπτυξη εάν υπάρξει σχέδιο και οριζόντιος συντονισμός ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ»
Το κλειδί σε αυτή την υπόθεση δεν είναι μόνο η μείωση της γραφειοκρατίας και το πολιτικό προσωπικό που θα αποδεσμεύσει πόρους αλλά κυρίως γιατί μπορούν να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις ώστε να μεταφερθούν πόροι για την ανάπτυξη της κοινωνικής και πράσινης οικονομίας εγγύτερα στον πολίτη, μέσω μιας αξιόπιστης αυτοδιοίκησης.
Μια αυτοδιοίκηση που να μπορεί να προσφέρει στον πολίτη τις πληροφορίες για αυτό που αναλογεί στην περιοχή του και να του παρέχει την δυνατότητα να συμμετέχει στην αναπτυξιακή διαδικασία μέσα από μια διοίκηση που μπορεί να ελέγχει από την μια μέρα και από την άλλη να διαθέτει την διαχειριστική επάρκεια ώστε να είναι σε θέση να υλοποιεί αναπτυξιακά έργα.
Γιατί αυτό ήταν το πρόβλημα μέχρι τώρα στην διοίκηση. Είχαμε από την μια μερια την διαχείριση πόρων ειδικά για την κοινωνική οικονομία από μια δαιδαλώδη γραφειοκρατία και από την άλλη πολλούς μικρούς Δήμους χωρίς διαχειριστική επάρκεια έτσι κάθε αναπτυξιακή διαδικασία ήταν απόμακρη από τον πολίτη.
Με αυτή την έννοια ο «Καλλικράτης» τώρα μπορεί να καλύψει το θεσμικό έλλειμμα με την οριζόντια συνεργασία των κοινωνικών δικτύων με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με στόχο την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, που όπως υποστηρίζουμε παρακάτω είναι προϋπόθεση και για την πράσινη ανάπτυξη.
Η οριζόντια συνεργασία των κοινωνικών δικτύων με τους φορείς της Τ.Α. και στη συγκεκριμένη περίπτωση με τους κοινωνικά δίκτυα και οργανώσεις περιβάλλοντος, είναι το κλειδί για να πάει μπροστά τόσο η υπόθεση της οικοπροστασίας , όσο και η πράσινη επιχειρηματικότητα που είναι η κινητήρια δύναμη για να έχουμε ένα βιώσιμο αστικό περιβάλλον.
Αυτές οι δύο έννοιες πάνε μαζί και θα πρέπει να τις βλέπουμε παράλληλα. Δεν μπορούμε να έχουμε την επιθυμητή προστασία του περιβάλλοντος, όπως για παράδειγμα, την μείωση της αστικής ατμοσφαιρικής ρύπανσης εάν δεν κινητοποιήσουμε οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας και της πράσινης ανάπτυξης. (το λεγόμενο κοινωνικό κεφάλαιο)
Και δεν μπορούμε να κινητοποιήσουμε πόρους και πολιτικές σε ικανό βαθμό εάν δεν κινητοποιηθούν τοπικές κοινωνίες και τοπική αυτοδιοίκηση για να «καλλιεργήσουν» το έδαφος τόσο της ζήτησης όσο και της επιχειρηματικότητας προς αυτή την κατεύθυνση.
Οι πολιτικές για το αστικό περιβάλλον και την πράσινη ανάπτυξη δεν γίνονται σε αυτόματο πιλότο. Χρειάζονται τα κοινωνικά δίκτυα και η προώθηση της συμμετοχικής δημοκρατίας στη βάση να γίνει πράξη η πράσινη ανάπτυξη με δημιουργικές πρωτοβουλίες.
Σύμφωνα με το σχέδιο «Καλλικράτης» προβλέπονται ..γραφεία περιβάλλοντος και εθελοντισμού ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ και ΤΟΠΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ σε κάθε Δήμο με οριζόντια τεχνική υποστήριξη και χρηματοδότηση από το Ε.Π. ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ.
Η εφαρμογή πολιτικών και την υλοποίηση προγραμμάτων που θα συμβάλλουν στην ενεργειακή αυτονομία των ΟΤΑ (φωτοβολείται συστήματα, ΑΠΕ, ESCO, ΚΕΝΑΚ, κτλ.).
Προβλέπεται η δημιουργία ενός ειδικού προγράμματος «Οργανισμοί Κοινής Ωφέλειας και Τοπική Αυτοδιοίκηση» που θα διασφαλίζει την αισθητική στις πόλεις και την ασφάλεια των πολιτών και της δημόσιας υγείας.
Η δημιουργία του ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ μέσω του οποίου θα καλυφθούν οι ανάγκες για περιβαλλοντικές παρεμβάσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο δομημένο και φυσικό περιβάλλον και άλλες ρυθμίσεις για τις πράσινες προμήθειες κτλ
¨Όλες αυτές οι προβλέψεις θα πρέπει να έχουν και την αντιστοίχηση και με το κοινωνικό υποκείμενο που θα κινήσει τις διαδικασίες εφαρμογής, μέσα από την θεσμοθέτηση της οριζόντιας συνεργασίας των περιβαλλοντικών οργανώσεων με την τοπική αυτοδιοίκηση.
Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε ότι ο όρος της Κοινωνικής Οικονομίας θα πρέπει να τεθεί στο επίπεδο της Τ.Α όπου χρειάζεται για να αξιοποιηθεί δημιουργικά το κοινωνικό κεφάλαιο το οποίο προκύπτει μέσα από την συνεργασία των κοινωνικών δικτύων.
Το Κοινωνικό Κεφάλαιο μπορεί να ορισθεί ως συσσώρευση συλλογικής γνώσης οργανωτικής κουλτούρας, αλληλεγγύης, κοινής εμπιστοσύνης και δημιουργικής θεσμικής λειτουργίας και αναπτύσσει κοινωνικές δεξιότητες.
Τα δίκτυα με κοινωνική αποστολή έχουν τις ακόλουθες ιδιότητες:
- Μειώνουν το κόστος συναλλαγών.
- Λειτουργούν ως ταμιευτήρες κοινωνικού κεφαλαίου.
- Λειτουργούν ως προπομπός της κοινωνικής και πράσινης επιχειρηματικότητας.
- Τα οριζόντια δίκτυα λειτουργούν υπέρ της κοινωνικοποίησης της γνώσης και της τεχνογνωσίας.
- Συμβάλλουν στον εκδημοκρατισμό της πληροφορίας και της ενέργειας.
- Κατευθύνουν τις επενδύσεις προς την περιφέρεια και τους κοινωνικά αναγκαίους σκοπούς.
- Συγκροτούν Κοινωνικό Κεφάλαιο σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Έχουμε, στην Ελλάδα μυριάδες συλλογικές οργανώσεις αλλά πολύ μικρό ποσοστό κοινωνικής επιχειρηματικότητας που αναλαμβάνουν συλλογικούς φορείς και κοινωφελείς επιχειρήσεις της Τ.Α. σε σύγκριση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Αυτό το θεσμικό έλλειμμα που είναι ζήτημα επιπέδου οργάνωσης μια κοινωνίας πρέπει να το αντιμετωπίσουμε όπως το δημοσιονομικό της χώρας.
Γιατί η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα για μια χώρα για να αντιμετωπίσει την κρίση αλλά και την περιβαλλοντική υποβάθμιση.
Η κοινωνική οικονομία, στην οποία βασικός συντελεστής είναι τα κοινωνικά δίκτυα και η οριζόντια συνεργασία, πρέπει να θεωρείται προαπαιτούμενο για την πράσινη ανάπτυξη και την αυτοπροστασία.
Προαπαιτούμενο, γιατί το υποκείμενο που κινεί τις διαδικασίες στην πράσινη επιχειρηματικότητα δεν είναι μόνο οι επιχειρηματίες αλλά οι ίδιοι οι πολίτες και τα νοικοκυριά, και οι κοινωφελείς οργανισμοί, που δεν έχουν ως κίνητρο τους το κέρδος αλλά το δημόσιο και κοινοτικό συμφέρον.
Για παράδειγμα η εξοικονόμηση της ενέργειας που είναι κεφαλαιώδους σημασίας για την αντιρρύπανση και η ανακύκλωση απαιτούν την ενεργοποίηση του πολίτη και των περιβαλλοντικών οργανώσεων πριν από κάθε άλλη ενέργεια για να γίνει προτεραιότητα.
Το ίδιο ισχύει όταν θέλουμε να ενισχύσουμε πολικές για το αστικό πράσινο, π.χ. πράσινες στέγες, κοινόχρηστους χώρους, κτλ.
Τα δάση για παράδειγμα μέσω της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας μπορούν να τα φροντίζουν οι ίδιες οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών σε συνεργασία με τους εθελοντές πολίτες.
Αναγκαία προϋπόθεση όμως είναι η ανάπτυξη αυτής της οριζόντιας συνεργασίας και της διαχειριστικής επάρκειας των περιβαλλοντικών οργανώσεων, γιατί δεν μπορούμε να λειτουργούμε αποτελεσματικά ως κατακερματισμένη κοινωνία.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση και οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών μπορούν να συμπράξουν μέσα από τον κοινό στόχο κοινωνικής αλληλέγγυας οικονομίας. Και αυτό μπορεί να γίνει μόνον με την αυτοργάνωση πολιτών και προώθηση διαδικασιών της «συμμετοχικής δημοκρατίας»που είναι και η θεμελιώδης προϋπόθεση για την ανάπτυξη της κοινωνικής και πράσινης οικονομίας.
Σημείωση
Το «Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικής Οικονομίας» διεξάγει ερεύνα σε όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα και τους κοινοτικούς πόρους που αφορούν τον τρίτο τομέα της οικονομίας τα αποτελέσματα της οποίας θα κοινοποιήσει σε ένα περίπου ένα μήνα.
Βασίλης Τακτικός
Συντονιστής του Δικτύου «Σύμπραξή ΜΚΟ»
3ης Σεπτεμβρίου 69 Αθήνα
Τηλ.: 210 8813760, 210 8813761
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου