Το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας για την Κοινωνική Οικονομία

 Toυ Νίκου Λαγκαδινού

Εκτιμώ ως θετική την πρωτοβουλία του υπουργείου Εργασίας να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο για την θεσμοθέτηση της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας. Δεν σχολιάζω το γεγονός της ελαχίστης συμμετοχής στην διαδικτυακή διαβούλευση, αφού ουσιαστικά 2-3 πολίτες συνεισέφεραν με τις απόψεις τους. Αυτό σχετίζεται με την άγνοια των πολλών και την έλλειψη ενημέρωσης.

Φαίνεται ότι η κυβέρνηση θεωρεί πως όλοι οι πολίτες της χώρας κοιμούνται και ξυπνάνε μʼ έναν υπολογιστή στο χέρι!

Και μόνο το γεγονός της συμμετοχής ελαχίστων «πολιτών», μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού, καταστρατηγεί αυτή την ίδια τη μορφή της δημοκρατικής συμμετοχής και υπονομεύει τη διαβούλευση που στο τέλος καταντά να είναι μια παρωδία.

Γιατί πώς είναι δυνατό να γίνεται διαβούλευση όταν δεν ενεργοποιείται η κοινωνία των πολιτών, ο κόσμος της κοινωνικής οικονομίας, για τις ανάγκες του οποίου υποτίθεται ότι θα θεσμοθετήσει η Βουλή; Εξαρχής, το νομοσχέδιο οδηγείται στη Βουλή υπονομευμένο, αφού δεν υπήρξε ουσιαστικός διάλογος. Και θα ήταν αστείο η υπουργός να επικαλεσθεί τα αποτελέσματα της διαδικτυακής διαβούλευσης, στα οποία 3-4 σχόλια ήταν επώνυμα, ενώ τα υπόλοιπα ήσαν ανώνυμα. Ωστόσο θα αντιπαρέλθω το τεχνικό μέρος της υπόθεσης.

Με μια πρώτη εξέταση, θα διαπιστωθεί ότι το προς ψήφιση νομοσχέδιο έχει μια συγκεκριμένη αποστολή: Να παραμεριστούν και να αγνοηθούν οι πραγματικοί συντελεστές της κοινωνικής οικονομίας που είναι οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών και φυσικά να ελεγχθούν οι πόροι. Είναι ξεκάθαρο ότι οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις των δύο μεγάλων κομμάτων αυτό που επιδίωκαν ήταν πάντοτε η δημιουργία ισχυρών διαμεσολαβητών και τα αποτελέσματα επίσης ήσαν γνωστά, δηλαδή η οργάνωση και αναπαραγωγή σχέσεων διαφθοράς που ακόμα ταλανίζει την ελληνική κοινωνία.

Το «βαθύ κράτος» των κομμάτων ουδέποτε επέτρεψε την εκτεταμένη εκπροσώπηση. Κι όταν τελικά το σημερινό νομοσχέδιο προβλέπει χρηματοδότηση της κοινωνικής οικονομίας μόνον σε ειδικούς συνεταιρισμούς, αυτό σημαίνει ότι επιβιώνει το πνεύμα της μονομέρειας και της εμμονής στον κομματικό παραγοντισμό.

Το υπουργείο Εργασίας αναλίσκεται σε γενικολογίες. Ίσως ορθά να επιλέγεται ο τύπος του συνεταιρισμού ως νομικής μορφής της κοινωνικής επιχείρησης, αλλά νομίζω ότι αγνοούνται υφιστάμενες οργανώσεις της κοινωνίας πολιτών, όπως ιδρύματα, σωματεία, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες. Μια προσεκτική εξέταση αυτής της νομικής μορφής επιχειρηματικής δραστηριότητας κοινωνικής οικονομίας θα δημιουργούσε αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά της.

Το υπουργείο, εσκεμμένα ή όχι, αγνόησε το γεγονός ότι θα μπορούσε να αντλήσει πολλά χρήσιμα στοιχεία από την εμπειρία των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας. Αλλά δεν το έπραξε. Διότι δεν μπορεί να αγνοηθεί η συνεισφορά της κοινωνίας της οικονομίας στην δημιουργία ενός δικτύου προστασίας της κοινωνίας και ιδίως των ευάλωτων και ευπαθών ομάδων της, ιδιαίτερα σε περιόδους γενικότερης κρίσης.

Δεν θα σταθώ στην κριτική αυτής καθεαυτής της «ιδεολογίας» των οργανώσεων της κοινωνικής οικονομίας, ότι δηλαδή λειτουργώντας μέσα σε καπιταλιστικές συνθήκες, δεν μπορεί παρά να είναι οι κολαούζοι των πρακτικών της οικονομίας του κεφαλαίου. Αλλά μέχρι στιγμής έχουν αποδείξει ότι μπορούν να λειτουργήσουν εκεί όπου λάμπει δια της απουσίας του το κράτος.