Απόσπασμα από το βιβλίο του Βασίλη Τακτικού «Θεσμοί και Εφαρμογές της Κοινωνικής Οικονομίας»
Το παράδειγμα της κοινοπραξίας
«ln Concerto»Σε μόλις μία δεκαετία, η κοινοπραξία In Concerto στο Καστελφράνκο Βένετο της βορειοδυτικής Ιταλίας εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη επιχείρηση της περιοχής. Η κοινοπραξία ιδρύθηκε το 2002 από τοπικούς κοινωνικούς συνεταιρισμούς, πολλοί από τους οποίους βρίσκονταν στη φάση εκκίνησης, και δραστηριοποιείται σε μια περιοχή με 100.000 κατοίκους.
Η κοινοπραξία συναπαρτίζεται από 22 κοινωνικούς συνεταιρισμούς, απασχολεί σχεδόν 1.300 εργαζομένους (περιλαμβανομένων πάνω από 200 με κάποιο είδος σωματικού ή κοινωνικού μειονεκτήματος), και παρέχει υπηρεσίες επανένταξης σε πάνω από 1.000 χρήστες. Η κοινοπραξία έχει συνολικό κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 47 εκατομμύρια ευρώ και ο οποίος, ακόμη και το 2010, μια ζοφερή χρονιά για τις περισσότερες επιχειρήσεις, αυξήθηκε κατά σχεδόν 13 %. Η In Concerto είναι μια μεγάλη σύμπραξη συνεταιρισμών με ενιαία αποστολή, που βασίζεται στην ιδέα ότι οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί θα πρέπει να δηλώνουν όσο το δυνατόν περισσότερο παρόντες στην τοπική περιοχή και να δραστηριοποιούνται σε κάθε δυνατό πεδίο. Αυτός ο «ενάρετος» μηχανισμός παράγει εισόδημα για την τοπική περιοχή, παρέχει απασχόληση και ενισχύει την κοινωνική ένταξη – για άτομα με αναπηρίες, πρώην φυλακισμένους, ή οποιονδήποτε μειονεκτεί κοινωνικά, περιλαμβανομένων των ατόμων άνω των 50 ετών που έχουν απολυθεί και αγωνίζονται να στηρίξουν τις οικογένειές τους.
Αυτό είναι εφικτό, επειδή οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί που ανήκουν στην In Concerto έχουν αποφασίσει ότι ορισμένες λειτουργίες και αποφάσεις (όπως η επιλογή προσωπικού, οι λογιστικές εργασίες, οι αγορές κτλ.) θα εκτελούνται κεντρικά. Οι σχέσεις μεταξύ των μελών είναι πολύ στενές, και η απόφαση να ενώσουν τις δυνάμεις τους επέτρεψε σε όλους τους συνεταιρισμούς, περιλαμβανομένων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, να αναπτυχθούν και να αυξήσουν το μέγεθός τους. Ένα εσωτερικό ταμείο βοηθάει τους συνεταιρισμούς να εισαγάγουν καινοτομίες. Οι συνεταιρισμοί καταβάλλουν ποσά στο ταμείο, βάσει του όγκου των εργασιών τους, καθώς η εργασία, και όχι το κέρδος, είναι ο τελικός σκοπός και η αξία που παράγουν και προσφέρουν στον πληθυσμό και τα πιο αδύναμα μέλη της κοινωνίας.
Οι συνεταιρισμοί της In Concerto είναι ενεργοί σε πολλούς τομείς, όπως η ξυλουργική, οι καθαρισμοί και κοινωνικές υπηρεσίες όπως η κατ’οίκον υγειονομική περίθαλψη, η φροντίδα των ηλικιωμένων και οι κοινότητες για άτομα με ψυχιατρικά προβλήματα. Η κοινοπραξία μπορεί να εμφανίζεται στις μεγάλες επιχειρήσεις ως «πάροχος λύσεων», αναλαμβάνοντας τη διαχείριση μιας πλήρους γραμμής παραγωγής, εποπτεύοντας την παραγωγή αλλά και την εφοδιαστική, την αποθήκευση, τη διαχείριση του προσωπικού και τις πιστοποιήσεις. Η συνεργασία ανάμεσα στους συνεταιρισμούς και η απόφαση να προκρίνεται το σύστημα ως σύνολο και όχι το επιμέρους κέρδος σημαίνουν ότι οι συνεταιρισμοί μπορούν να προσφέρουν σπουδαία πλεονεκτήματα στους πελάτες. Ως αποτέλεσμα, σε μια εποχή που η Ιταλία κατακλύζεται από εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα, η κοινοπραξία εξάγει προϊόντα της στην Κίνα. Εν τέλει, η In Concerto δεν είναι ανταγωνιστική λόγω χαμηλού εργατικού κόστους, αλλά διότι είναι μια ευέλικτη, ενοποιημένη και καινοτόμος επιχείρηση.
Το παράδειγμα της Αλμερίας
Το 1955, η ανδαλουσιανή επαρχία της Αλμερία, στη νοτιοανατολική Ισπανία, ήταν μια περιοχή που μαστιζόταν από την ξηρασία, με φτωχές υποδομές και κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ μικρότερο από το μισό του εθνικού μέσου όρου. Σήμερα, είναι η μεγαλύτερη παραγωγός οπωροκηπευτικών στην Ισπανία και συγκαταλέγεται στο πλουσιότερο τρίτο των ισπανικών επαρχιών βάσει του κατά κεφαλήν ΑΕγχΠ. Η ταχεία ανέλιξη της Αλμερία συμπίπτει με την ιστορία δύο αλληλοσυνδεόμενων συνεταιριστικών ιδρυμάτων – της συνεταιριστικής τράπεζας και των γεωργικών συνεταιρισμών της, καθώς και των συναφών οργανισμών τους. Απογοητευμένοι από την έλλειψη διαφάνειας και ευκαιριών κατά το δικτατορικό καθεστώς του Φράνκο, αρκετοί κάτοικοι της Αλμερία σχημάτισαν το 1963 το συνεταιριστικό πιστωτικό ίδρυμα Caja Rural Provincial de Almería (σήμερα «Cajamar»), που παρείχε χρηματοδοτήσεις, μέσω των οποίων οι φτωχοί γεωργοί μπορούσαν να μετουσιώσουν την εργασία τους σε κάτι μεγαλύτερης οικονομικής αξίας. Η ένωση συνεταιρισμών και οργανώσεων παραγωγών, η COEXPHAL, συστάθηκε το 1977 με την υποστήριξη της Cajamar, προκειμένου να προσφέρει στους γεωργούς πρόσβαση σε εξωτερικές αγορές. Σήμερα, η Cajamar είναι η μεγαλύτερη συνεταιριστική τράπεζα της Ισπανίας, ενώ η περιοχή είναι η μεγαλύτερη συνεταιριστική παραγωγός κηπευτικών στην Ευρώπη, με την πλειονότητα των συνεταιρισμών να χρησιμοποιεί βιολογικές μεθόδους ελέγχου των επιβλαβών οργανισμών. Μπορεί μια γεωργική παραγωγή 2,5 εκατομμυρίων τόνων και ένας κύκλος εργασιών αξίας 1,8 δισεκατομμυρίου ευρώ να είναι επιβλητικά, ωστόσο εκείνο που εντυπωσιάζει είναι η άμεση απασχόληση που παρέχεται σε πάνω από 40 000 εργαζόμενους, με δίκαιη κατανομή του πλούτου που παράγεται στην περιοχή. Έχουν δημιουργηθεί πάνω από 250 συμπληρωματικές ή βοηθητικές επιχειρήσεις, τόσο συνεταιριστικές όσο και ιδιοκτησίας των επενδυτών τους, με κύκλο εργασιών που υπερβαίνει τα 1.500 εκατομμύρια ευρώ.
Ο όμιλος Μοντραγκόν
Η Mondragon Corporation είναι μια ομοσπονδία εργατικών συνεταιρισμών που εδρεύει στη Χώρα των Βάσκων στην Ισπανία. Ιδρύθηκε το 1956 με τη δημιουργία στην πόλη Μοντραγκόν του πρώτου βιομηχανικού συνεταιρισμού της επαρχίας Ζιπουσκόα και σήμερα είναι η 10η μεγαλύτερη επιχειρηματική ένωση στην Ισπανία, με θυγατρικές εταιρείες παραγωγής σε 41 διαφορετικές χώρες και πωλήσεις σε 150. Το 2011, ο όμιλος αποτελείτο από 258 εταιρείες και οντότητες, με σχεδόν 84.000 εργαζόμενους και έσοδα 14.755 εκατομμύρια ευρώ. Ενώ η Mondragon έχει τις ρίζες της στον τομέα της μεταποίησης, η εταιρεία είναι πλέον ενεργή στους τομείς της βιομηχανίας, των χρηματοοικονομικών και της διανομής, και έχει αναπτύξει σημαντικές πρωτοβουλίες στα πεδία της γνώσης και της εκπαίδευσης. Η Mondragon λειτουργεί σύμφωνα με τις συνεταιριστικές αρχές της Διεθνούς Συνεταιριστικής Ένωσης και ενθαρρύνει τη συμμετοχή των εργαζομένων στη διοίκηση της επιχείρησης με πολλούς τρόπους: μέσω της ιδιοκτησίας (οι εργαζόμενοι είναι συνεταίροι), της διαχείρισης (με τη συμβολή τους στη βελτίωση των προϊόντων, των διαδικασιών και των υπηρεσιών) και των αποτελεσμάτων (ανάλογα με το έργο που προσφέρουν). Το πρότυπο διοίκησης της Mondragon Corporation εστιάζει στη σημασία της γενικής συνέλευσης, στην οποία κάθε μέλος έχει δικαίωμα ψήφου, σύμφωνα με την αρχή «ένα μέλος, μία ψήφος». Η αντίδραση της Mondragon στην οικονομική κρίση αποκαλύπτει το βάθος στο οποίο οι εν λόγω αρχές έχουν διαποτίσει τις δραστηριότητές της. Έπειτα από δύο δεκαετίες συνεχούς ανάπτυξης, η Mondragon Corporation, όπως και πολλές άλλες επιχειρήσεις, επλήγη από την οικονομική κρίση. Ο συνολικός κύκλος εργασιών στους τομείς μεταποίησης και διανομής έπεσε από τα 15,5 δισεκατομμύρια στα 13,9 δισεκατομμύρια το 2011, ωθώντας τη Mondragon να λάβει αρκετά μέτρα με στόχο την ενίσχυση της οικονομικής θέσης της εταιρείας. Όλα τα μέτρα υιοθετήθηκαν κατά πλειοψηφία από τη γενική συνέλευση των μελών και περιλάμβαναν μειώσεις μισθών, επέκταση ωραρίου και αύξηση των εισφορών μετοχικού κεφαλαίου (μέσω, μεταξύ άλλων, της επανεπένδυσης των κερδών και της σύστασης προαιρετικού αποθεματικού ταμείου). Η εταιρεία έχει επίσης καθιερώσει μια σειρά μηχανισμών που αποσκοπούν στη στήριξη των εργαζομένων καθ’ όλη αυτή τη διαδικασία, όπως η δημιουργία ενός συστήματος συνδρομής για την εξεύρεση εργασίας, το οποίο βοήθησε στην επαγγελματική επανακατάρτιση, τη μετακίνηση προσωπικού μεταξύ συνεταιρισμών, και την αποζημίωση για την απώλεια ωρών εργασίας. Ως αποτέλεσμα, η μείωση της απασχόλησης που συνόδευσε την πτώση των εσόδων επιτεύχθηκε χωρίς απολύσεις. Αντί αυτών, η εταιρεία προέκρινε εθελοντικά προγράμματα πρόωρης συνταξιοδότησης για εργαζόμενους άνω των 58 ετών και την ανατοποθέτηση εκατοντάδων άνεργων εργαζομένων-μελών σε συνεταιρισμούς εντός του ομίλου.
Πληροφορίες: info@vasilistaktikos.eu
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου