Διαχείριση της γνώσης και περιβάλλον

 Γράφει ο Ορέστης Λαγκαδινός,

Δημοσιογράφος

Είναι σαφές ότι κάθε επιχείρηση που έχει ως στόχο την ανάπτυξη του κέρδους της, εντάσσεται στον κόσμο του ηλεκτρονικού εμπορίου για να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει τον συνεχώς αυξανόμενο ανταγωνισμό, εγχώριο και παγκόσμιο.

Η εφαρμογή του ηλεκτρονικού εμπορίου δίνει στην επιχείρηση τη δυνατότητα να πραγματοποιεί πωλήσεις αξιοποιώντας όλες τις ώρες και μέρες του χρόνου. Και είναι ξεκάθαρο ότι τα οφέλη για την επιχείρηση είναι πολλά αφού οι μηχανές αναζήτησης δίνουν τη δυνατότητα διείσδυσης της επιχείρησης σε όλες τις αγορές, σε όλα τα μήκη και πλάτη, και σε κάθε πελάτη. Εδώ παίζει τεράστιο ρόλο η ανάπτυξη, διάχυση και χρήση της επιχειρηματικής γνώσης. Η διαχείριση αυτής της γνώσης απαιτεί κάτι περισσότερο από απλούς εργάτες της γνώσης, που έχουν απόλυτη εξάρτηση από τον προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή, στην εργασία τους.

Αυτό που μπορεί κανείς να σημειώσει είναι ότι η διαχείριση της γνώσης (knowledge management), πέρα από αυτήν που περιγράφει ένα μεγάλο αριθμό επιχειρηματικών πρακτικών και προσεγγίσεων που αφορούν στη δημιουργία, στην επεξεργασία, και στη διάχυση γνώσης και τεχνογνωσίας, έχει άμεση σχέση με την παραγωγή επιστημόνων και ερευνητών υψηλής ειδίκευσης, ικανών να συμβάλλουν στον καλύτερο σχεδιασμό, στην ανάπτυξη και στην εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών διαχείρισης και προστασίας του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων, με τη χρήση σύγχρονων μέσων για την επίλυση προβλημάτων, που καλύπτουν όλο το φάσμα των πεδίων έρευνας της διαχείρισης περιβάλλοντος και φυσικών πόρων.

Μέχρι σήμερα στον κρίσιμο αυτόν τομέα του περιβάλλοντος και της προστασίας του, στην αντιμετώπιση δηλαδή της μόλυνσης και της βιοκλιματικής αλλαγής, οι δράσεις οφείλονταν κυρίως και κατά βάση στην εθελοντική προσφορά. Ωστόσο παρά τις προσπάθειες που έγιναν ή γίνονται κατά καιρούς ώστε να υπάρξουν συντονισμένες διακρατικές κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση, το όλο θέμα φαίνεται να αφορά αποκλειστικά τα διάφορα κοινωνικά κινήματα που έχουν θέσει ως προτεραιότητα να συνενώσουν κοινές προσπάθειες για την προστασία του περιβάλλοντος και να δημιουργηθεί κοινή οικολογική αντίληψη.

Το γεγονός ότι ενδεχομένως να υπάρξει, λόγου χάρη, συνεργασία παραγωγών και καταναλωτών με σκοπό την προώθηση βιολογικών και οικολογικών προϊόντων, είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει θετικά. Ας θυμηθούμε και το «κίνημα της πατάτας»!

Ωστόσο, εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι τόσο κρίσιμη όσο και απαραίτητη η διαφανής ενσωμάτωση των δραστηριοτήτων διαχείρισης της γνώσης (δημιουργία, συλλογή, διάχυση, χρήση, κ.τ.λ.) στις επιχειρηματικές λειτουργίες (business processes), όπως π.χ. η διοίκηση ανθρώπινου δυναμικού, η διοίκηση της αλυσίδας παραγωγής και οι σχέσεις με τους πελάτες - καταναλωτές.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι δε μπορεί να συνεχίζεται επ’ άπειρον η ενασχόληση με την προστασία του περιβάλλοντος στην εθελοντική δράση. Η εθελοντική δράση αποτελεί απλώς το θεμέλιο, αφού εξάλλου εκεί βασίστηκαν οι όποιες δράσεις μέχρι τώρα προς αυτή την κατεύθυνση.

Η οργάνωση των δραστηριοτήτων διαχείρισης της γνώσης και η ρητή ανάθεση των σχετικών αρμοδιοτήτων και υπευθυνοτήτων έχει οδηγήσει στον καθορισμό νέων οργανωτικών ρόλων. Πολλές εταιρίες που δραστηριοποιούνται κυρίως στο εξωτερικό, όπως π.χ. στα ζητήματα της ανακύκλωσης, έχουν δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, που έχουν στόχο την υποστήριξη και προώθηση της συλλογής, επεξεργασίας και διάχυσης της γνώσης. Από την άλλη πλευρά, πολλές εταιρίες αναδιατυπώνουν τα συστήματα αξιολόγησης και αμοιβών με στόχο να ενισχύσουν μία επιχειρηματική κουλτούρα που θα ενθαρρύνει την ενεργό συμβολή των στελεχών τους στην εξάπλωση της επιχειρηματικής γνώσης, θα προάγει τη δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης και ομαδικής εργασίας, και θα επικροτεί την καινοτομία.

Τα συστήματα διαχείρισης γνώσης περιλαμβάνουν ανθρώπους, οργανωτικές διαδικασίες και χρήση της τεχνολογίας. Η γνώση, πρώτα δημιουργείται στον ανθρώπινο νου. Οι πρακτικές διαχείρισης γνώσης πρέπει πρώτα να αναγνωρίσουν τρόπους για να ενθαρρύνουν και να κινητοποιήσουν την ικανότητα των εργαζομένων με σκοπό την ανάπτυξη νέας γνώσης, μέσω συγκεκριμένων οργανωτικών διαδικασιών. Στη συνέχεια, η τεχνολογία θα διευκολύνει τη διανομή καθώς και την επιταχυνόμενη ανάπτυξη της γνώσης επιτρέποντας τη γρήγορη και αποτελεσματική μετακίνηση της πληροφορίας.

Ο ιδανικός οργανισμός είναι εκείνος που οι εργαζόμενοι ανταλλάσσουν γνώση με τη χρήση της τεχνολογίας και καθορισμένων διαδικασιών για το χειρισμό στρατηγικών θεμάτων, για εκπαιδευτικούς σκοπούς ή για την επίλυση προβλημάτων. Ας μη μας διαφεύγει όμως το γεγονός ότι δεν είναι δυνατό η τεχνολογία να αντικαταστήσει τις ικανότητες και την κρίση ενός έμπειρου εργαζομένου. Πολλές φορές, έχει αποδειχτεί λάθος αυτό που κάνουν αρκετές επιχειρήσεις που αντικαθιστούν την ανθρώπινη γνώση με την τεχνολογία. Εκεί που η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει είναι στη βελτίωση της ταχύτητας της μεταφοράς γνώσης.

Έτσι, λοιπόν, σήμερα, που τα περιβαλλοντικά προβλήματα έχουν λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, είναι απαραίτητο να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι γνώσεις των πρώτων εθελοντών για να θεμελιωθεί η ενασχόληση με την προστασία του περιβάλλοντος στην μαθησιακή κουλτούρα εκείνη που δημιούργησε ένα τεράστιο κεφάλαιο γνώσης, η διαχείριση του οποίου μπορεί να λειτουργήσει ως συνθετική προστιθέμενη αξία και να έχει περισσότερα και πιο απτά αποτελέσματα.